Ως αγγειοχειρουργός, έχω δει πολλούς ασθενείς με άτονα έλκη να υποφέρουν. Αυτά τα έλκη είναι επώδυνα, με αργή διαδικασία επούλωσης και μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Τα άτονα έλκη μπορούν να προκληθούν από διάφορους παράγοντες, όπως η κακή κυκλοφορία, νευρολογικές παθήσεις και ο διαβήτης. Σε αυτό το άρθρο, θα συζητήσουμε για τους διαφορετικούς τύπους άτονων ελκών, τις παραδοσιακές θεραπευτικές επιλογές και πώς η αγγειοχειρουργική μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία αυτών των ελκών.
Εισαγωγή στα άτονα έλκη και τα αίτια τους
Τα άτονα έλκη είναι χρόνιες πληγές που αργούν να επουλωθούν: συχνά χρειάζονται αρκετούς μήνες ή και χρόνια για να επουλωθούν πλήρως. Εντοπίζονται συνήθως στα πόδια. Μπορεί να είναι επώδυνα και μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές όπως μόλυνση και γάγγραινα.
Μία από τις πιο κοινές αιτίες άτονων ελκών είναι η κακή κυκλοφορία. Όταν η ροή του αίματος στα πόδια, το δέρμα και οι ιστοί σε αυτές τις περιοχές μπορεί να καταστραφούν, οδηγώντας στο σχηματισμό ελκών. Η κακή κυκλοφορία μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της περιφερικής αρτηριακής νόσου, η οποία είναι μια πάθηση που προκαλεί στένωση των αρτηριών στα κάτω άκρα.
Μια άλλη κοινή αιτία είναι η βλάβη των νεύρων. Όταν τα νεύρα στα πόδια έχουν υποστεί εκφυλιστικά φαινόμενα, μπορούν να οδηγήσει σε απώλεια της αίσθησης. Αυτό μπορεί να δυσκολέψει τον εντοπισμό τραυματισμών, τα οποία στη συνέχεια μπορούν να οδηγήσουν στο σχηματισμό ελκών.
Ο διαβήτης είναι επίσης μια κοινή αιτία άτονων ελκών. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να επηρεάσουν τόσο τα νεύρα όσο και τα αγγεία στα πόδια, οδηγώντας σε κακή κυκλοφορία και σχηματισμό ελκών.
Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι άτονων ελκών: αρτηριακά, ισχαιμικά, φλεβικά και νευροπαθητικά ή νευροτροφικά έλκη.
Τα αρτηριακά έλκη προκαλούνται από κακή ροή αίματος στα πόδια και τα πόδια. Συνήθως εμφανίζονται στα δάχτυλα των ποδιών ή στις φτέρνες και συχνά συνοδεύονται από πόνο, ειδικά κατά το περπάτημα. Τα αρτηριακά έλκη είναι πιο συχνά σε άτομα με περιφερική αρτηριακή νόσο.
Τα ισχαιμικά έλκη είναι παρόμοια με τα αρτηριακά έλκη, αλλά προκαλούνται από πλήρη απόφραξη της ροής του αίματος στα κάτω άκρα. Συχνά είναι πολύ επώδυνα και μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Τα φλεβικά έλκη προκαλούνται από κακή κυκλοφορία στις φλέβες (φλεβική ανεπάρκεια) των κάτω άκρων. Εμφανίζονται συνήθως στους αστραγάλους ή στην κνήμη και μπορεί να συνοδεύονται από οίδημα και έντονο πόνο -ιδιαίτερα δε αν έχει αναπτυχθεί λοίμωξη στους ιστούς. Αποτελούν το 75-80% των περιστατικών που σχετίζονται με έλκη στα κάτω άκρα.
Τα νευροπαθητικά ή νευροτροφικά έλκη προκαλούνται από βλάβη των νεύρων. Εμφανίζονται συνήθως στα πόδια και συχνά είναι ανώδυνα. Ωστόσο, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, καθώς η έλλειψη αίσθησης στα πόδια μπορεί να δυσκολέψει τον εντοπισμό τραυματισμών ή πληγών.
Πώς η αγγειοχειρουργική μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία των νωθρών ελκών
Η αγγειοχειρουργική μπορεί να είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για τα άτονα έλκη, ειδικά δε για εκείνα που προκαλούνται από κακή κυκλοφορία.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι αγγειοχειρουργικών επεμβάσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία άτονων ελκών. Αυτές περιλαμβάνουν αγγειοπλαστική, stenting και χειρουργική επέμβαση bypass. Η αγγειοπλαστική περιλαμβάνει τη χρήση καθετήρα με μπαλόνι για το άνοιγμα των στενωμένων αρτηριών, ενώ το stenting περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός μικρού μεταλλικού πλέγματος σωλήνα στην αρτηρία για να παραμείνει ανοιχτή. Η χειρουργική παράκαμψη (bypass) περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας νέας οδού για τη ροή του αίματος γύρω από μια φραγμένη ή στενωμένη αρτηρία.
Αυτές οι τεχνικές μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές στη βελτίωση της ροής του αίματος στα κάτω άκρα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην διαδικασία της επούλωσης του έλκους.
Εκτός από την επιδιωκόμενη βελτίωση της αγγειακής και φλεβικής κυκλοφορίας, η αγγειοχειρουργική βοηθά στη μείωση του κινδύνου επιπλοκών όπως η μόλυνση και ο ακρωτηριασμός.
Συνήθως οι επεμβάσεις αυτές επιτρέπουν στον/στην ασθενή άμεση κινητοποίηση και εξιτήριο εντός της ίδιας ημέρας.
Μετεγχειρητικά θα πρέπει επίσης να φροντίζουν να διατηρούν το χειρουργικό σημείο καθαρό και στεγνό για να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης. Μπορεί να χρειαστεί να φορέσουν κάλτσα συμπίεσης για να επιταχυνθεί η αποκατάσταση της κυκλοφορίας του αίματος στα κάτω άκρα.
Οι ασθενείς γενικά θα πρέπει να αποφεύγουν την έντονη δραστηριότητα για αρκετές εβδομάδες μετά την επέμβαση για να επιτρέψουν στο χειρουργικό σημείο να επουλωθεί σωστά.
Στρατηγικές Πρόληψης για άτονα έλκη, ιδιαίτερα σε διαβητικούς ασθενείς
Η πρόληψη των άτονων ελκών είναι ένα σημαντικό μέρος της διαχείρισης καταστάσεων όπως ο διαβήτης. Ορισμένες συμβουλές διαχείρισης που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των ελκών περιλαμβάνουν τη διατήρηση της καλής υγιεινής των ποδιών, τη χρήση άνετων και σωστά τοποθετημένων παπουτσιών και τον τακτικό έλεγχο των ποδιών για τραυματισμούς ή πληγές.
Οι διαβητικοί ασθενείς θα πρέπει επίσης να συνεργάζονται στενά με τον διαβητολόγο τους για την διαχείριση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα τους, καθώς το υψηλό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νευρικής βλάβης και συνεπαγόμενης επιδείνωσης των ελκών.
